Zorgt hoog cholesterol voor hart- en vaatziekten?

Er wordt ons vertelt dat hoog cholesterol onze aderen verstopt zoals de afvoer van een gootsteen dichtslibt door vet. Dit is een simpel idee, het is voor iedereen te begrijpen en te visualiseren. 

Abraham Lincoln, voormalig president van de verenigde Staten deed ooit de uitspraak: voor iedere complexe vraag is er een kort en simpel antwoord, die voor iedereen te begrijpen is en die verkeerd is. Is zijn uitspraak is ook van toepassing op het cholesterol verhaal?

Om antwoord te kunnen geven op deze vraag moeten we eerst weten wat cholesterol is. Waarom heeft ons lichaam cholesterol nodig ?  

Achtergrond 

Ons lichaam bestaat uit cellen. Ongeveer 50 triljoen, iedere celmembraan is voor de helft gemaakt uit cholesterol, daarnaast worden al onze hormonen gemaakt van cholesterol, vit d wordt gemaakt van cholesterol, de isolatie laag om onze zenuwen - de myelineschede is gemaakt van cholesterol, ongeveer 25% van het  gewicht van onze hersenen is cholesterol, ons immuunsysteem heeft cholesterol nodig om goed te kunnen functioneren. Dit zijn enkele voorbeelden welke rol cholesterol in ons lichaam heeft. 

Borstvoeding bevat ongeveer 50% cholesterol, en het bevat een enzym wat er voor zorgt dat de baby 100% van die cholesterol absorbeert. Wil God ons meteen al een hartinfarct bezorgen zodra wij geboren zijn? 

Deze gedachten is natuurlijk absurd. 

Zoals duidelijk wordt uit bovenstaande is cholesterol essentieel voor het leven. Wij bestaan letterlijk uit cholesterol. Daarom hebben we cholesterol nodig uit voeding en maakt ons lichaam zelf cholesterol. 

Oké dus cholesterol is niet perse slecht voor mensen. Maar we hebben natuurlijk goede cholesterol (hdl) en slechte cholesterol. (ldl) 

En het is het slechte ldl cholesterol wat onze aderen dicht laat slibben. Toch? 

Zowel ldl als hdl is geen cholesterol. Ldl staat voor: low density lipoprotein en hdl staat voor high density lipoprotein. Het zijn dus proteïnen 

Ldl en hdl zijn voor te stellen als bussen die cholesterol vervoeren door ons lichaam. Zodat het cholesterol al zijn belangrijke functies uit kan voeren. 

De meanstream theorie

De meanstream theorie is dus dat ldl, het "slechte cholesterol" op de één of andere manier tussen de cellen van onze bloedvaten komt, waardoor het voor verdikking en vernauwing van de bloedvaten zorgt (Arteriosclerose) en zo een hartinfarct veroorzaakt. 

Wat is er mis met deze theorie? Ik kan 5 boeken volschrijven waarom dit niet alleen onwaarschijnlijk maar zelfs onmogelijk is. Om dit artikel behapbaar te houden noem ik slechts een paar redenen. 

1. Endotheel laag
De binnenkant van onze bloedvaten is bedekt met cellen (endotheel laag). Deze cellen zijn zo strak tegen elkaar gepakt dat er niets doorheen kan waarvan ons lichaam ook niet wil dat het er doorheen gaat. Je kan de endotheel laag zien als een rijtjeshuis. Wanneer je van de weg naar de achtertuin wilt is er maar één manier. Dat is door de voordeur via de achterdeur. Er is geen gat tussen de woningen waar je doorheen kan. 

De endotheellaag is zo strak, dat zelfs natrium of kalium niet zomaar van de ene naar de andere kant kan, maar hiervoor een pomp nodig heeft (de natrium-kaliumpomp). Als we natrium of kalium voorstellen als de grote van een golfbal is een ldl molecuul de grote van een voetbal stadion. Dus een golfbal kan niet door de endotheel laag heen maar een voetbal stadion kan dat wel, is wat ons verteld wordt. 

2. Venen
Waarom krijgen we alleen verdikking /vernauwing in de aderen en niet in de venen, terwijl de ldl concentratie  hetzelfde is. Waar dit verhaal nog interessanter wordt, is dat wanneer we een veen uit het been halen en deze gebruiken voor een bypass, deze meestal binnen 7 jaar zware arteriosclerose ontwikkelt. We weten dus dat venen wel arteriosclerose kunnen ontwikkelen. Maar alleen als we ze vragen zich als aderen te gedragen. 

3. Longen
Onze longen hebben hun eigen circulatie. Het pulmonaire systeem. In het pulmonaire systeem komt geen arteriosclerose voor. 

4. Bloedvaten
75% van onze bloedvaten ontwikkelen geen arteriosclerose ondanks dat de concentratie ldl overal even hoog is. 

5. Plak
Als hoge concentraties ldl voor plak zorgen in de aderen, dan zou dat logischerwijs moeten betekenen dat plak vorming overal in de ader plaatsvindt en over de gehele diameter. Niet aan één specifieke kant. Maar dat is niet wat we zien. Dat juist precies wat we niet zien. De plak concentreert zich aan één specifieke kant. 

Dus als je hart- en vaatziekte uit wil leggen met de ldl theorie, hoe kan het dan dat ldl de venen niet beïnvloedt of het pulmonale systeem? Waarom kan ldl door de endotheellaag, terwijl geen enkele ander stofje dit kan. Waarom is er geen universele plak formatie in de gehele diameter van de aderen. 

En dit zijn slechts de meest voor de hand liggende problemen met de ldl theorie. 

Een andere theorie

Oké, maar ldl wordt ook pas een probleem wanneer de wand van een bloedvat beschadigd is. Dan komt ldl wel tussen de cellen en zorgt het voor verdikking en vernauwing van het bloedvat.  

Deze theorie klinkt al meer plausibel. Maar er zweven duizenden moleculen door onze bloedbaan. Waarom is het specifiek ldl wat de plak veroorzaakt? Waarom niet bijvoorbeeld hdl, bloedplaatjes of onze rode bloedcellen? 

Oxidatie 

Dan nog een argument wat veel aandacht krijgt de laatste tijd om de ldl mythe in stand te houden. Het is geoxideerd ldl wat voor verdikking en vernauwing van onze bloedvaten zorgt. 

Geoxideerd ldl houdt in dat er wat meer zuurstof aan vast zit omdat het al een tijdje door de bloedbaan gaat. Alles raakt uiteindelijk geoxideerd, als je je vlees te lang op het aanrecht laat liggen oxideert het, als je metaal in de regen laat liggen oxideert het. Dat is wat roest is. Zuurstof is een zeer reactieve substantie  het reageert op werkelijk alles. En het houdt ons in leven. 

Wanneer mensen tegen mij zeggen dat oxidatie verschrikkelijk slecht is, is mijn reactie altijd: houdt je adem eens 10 minuten in en vertel me dan nog eens hoe slecht oxidatie is. 

Daarnaast heeft ons lichaam lox-1 receptoren. Hun functie is  om geoxideerd ldl aan boord te nemen en ze in onze endotheel cellen te brengen. Endotheel cellen gebruiken geoxideerd ldl voor energie en reparatie. 

Het mag duidelijk zijn dat de ldl theorie niet correct is. Wil je weten wat wel de oorzaak van hart- en vaatziekten is, wat je kan doen om dit risico te verlagen en waarom hoog ldl geassocieerd is met een langer en gezonder leven, lees dan verder. 

De Praktijk

De bekende natuurkundige Richard Feynman deed ooit de uitspraak: "het maakt niet uit hoe slim je bent en hoe briljant je theorie is, als die niet strookt met de realiteit dan is die verkeerd"

Dus we leggen de ldl theorie langs de uitspraak van Richard Feynman: Artsen delen cholesterol verlagers uit alsof het M&M's zijn, we vermijden vlees en eieren we bakken in vloeibaar bak en braad, in plaats van echte roomboter. We kopen halfvolle melk, halfvolle yoghurt, halfvolle kwark, minder vet dit, 0% vet dat, vermijd vet en cholesterol zo veel mogelijk. 

En  hart- en vaat ziekten stijgt exponentieel......hoe meer cholesterol verlagers er voorgeschreven worden, hoe meer Light producten we consumeren hoe meer  vet en cholesterol we vermijden, hoe meer hart- en vaatziekten we zien. Ziet iemand anders hier ook het probleem? 

Inderdaad, De theorie strookt niet met de praktijk. 

Hart- en vaatziekten worden niet door één ding veroorzaakt. De farmaceutische industrie wil dit natuurlijk graag omdat cholesterol verlagers één van de meest winstgevende medicatie ter wereld is. Tussen 1996 en 2020 hebben ze 1.000 miljard opgeleverd. Om nog maar te zwijgen wat de voedingsmiddelenindustrie  aan hun ultra bewerkte Light producten verdienen. Er zit dus heel veel financieel belang achter het in stand houden van de cholesterol mythe. Daar ga ik in dit artikel verder niet op in. 

Hart- en vaatziekten is een proces. Het wordt door meerdere factoren veroorzaakt. Geen enkele factor is met medicatie te reduceren. De meeste factoren kunnen we wel reduceren met een gezonde levensstijl. 

Ik heb uitgelegd wat de endotheel laag is. Om het nog wat makkelijker te maken zit er op de endotheel laag nog een laag. Deze laag  heet de glycocalyx. Dit is een extreem gladde laag. Vissen hebben bijvoorbeeld ook een glycocalyx. Daarom glibberen ze uit je handen zodra je ze vast pakt. 

Dit is een beschermlaag of een bufferlaag bovenop ons endotheel. Het voorkomt dat het endotheel beschadigd kan raken en dat er iets aan vast kan plakken. Ook produceert de glycocalyx stikstofoxide. En stikstofoxide zorgt er o.a. voor dat ons bloed niet gaat klonteren.

Dit is wat gebeurt bij sepsis (bloedvergiftiging). Bacteriën vermenigvuldigen in de bloedbaan zij produceren gifstoffen (exotoxinen) deze gifstoffen beschadigen de glycocalyx en het endotheel. Eerst in de kleinere bloedvaten waardoor je bloedklonters krijgt door je hele lichaam dit noemen we diffuse intravasale stolling (afgekort DIS) omdat  je vaten verstopt raken door al deze bloedklonters krijg je orgaanfalen. Dit lijdt tot de dood. 

Tijdens sepsis kunnen we de dikte van de glycocalyx meten. En wanneer deze heel erg dun wordt, betekend het dat je het niet zal overleven. Dat geeft je een indicatie hoe belangrijk de glycocalyx is. 

Beschadigt ldl de glycocalyx? Nee, beschadigt het endotheel cellen? Nee. 

Dus waarom wordt de vinger naar ldl gewezen. Het doet helemaal niets. Het is gewoon een molecuul dat door onze bloedbaan drijft. En vet en cholesterol vervoert. En dat is alles. 

Laten we kijken naar de anatomie van de plak die gevonden wordt in de aderen. 

Waar bestaat deze plak uit? 

Het idee was of is bij velen nog steeds dat het een dikke klomp cholesterol is wat aan de vaatwanden vastgeplakt zit. Jij weet inmiddels dat dit niet klopt. Maar waar bestaat deze plak dan wel uit? 

Er wordt inderdaad een beetje cholesterol (minder dan 1%) in deze plak gevonden. Maar we vinden er ook rode bloedcellen, witte bloedcellen, fibrine (bloedstolsel eiwit), alles wat je in het bloed vindt, vindt je in de plak. 

Je kan de plak vergelijken met een korst die vormt aan de buitenkant van je lichaam wanneer je bijvoorbeeld je hand schaaft. 

Wanneer de wond op je hand gerepareerd is, valt de korst er vanzelf af. Dit kan natuurlijk niet in de bloedvaten. Dan zouden deze bloedproppen immers vast kunnen komen te zitten en zo voor een hart- of hersen infarct zorgen. Ons lichaam heeft hier hele complexe mechanismen voor om de plak/ korst in de vaten langzaam als het ware af te schaven. 

Hoe dit precies werkt is voor dit artikel niet belangrijk. Want we hebben immers het antwoord al op onze originele vraag: zorgt hoog cholesterol voor hart- en vaat ziekten? 

Nee. Want de plak die we zien bestaat nauwelijks uit cholesterol. Het zijn eigenlijk bloedproppen/ een korst zoals aan de buitenkant van je lichaam. 

Dit is niet nieuw, de eerste man die deze observatie deed was Baron Carl von Rokitansky, een Oostenrijkse arts. Hij bestudeerde hart- en vaatziekten rond 1850. Zijn conclusie was toen al dat de plak bloedproppen zijn in verschillende stadia van hun ontwikkeling of afbraak. Later hebben nog vele andere artsen deze zelfde conclusie getrokken. 

Nu we de complexe interacties van cholesterol en de rol van ontsteking begrijpen, kunnen we enkele belangrijke oorzaken van hart- en vaatziekten bespreken:

Oorzaken

1. Ontsteking

Chronische ontsteking speelt een cruciale rol bij de ontwikkeling van hart- en vaatziekten. Ontstekingsprocessen in het lichaam kunnen bijdragen aan de beschadiging van de endotheelcellen en de glycocalyx, wat leidt tot de ontwikkeling van atherosclerose (verharding en verstopping van de bloedvaten).

Tekenen van chronische ontstekingen  zijn o.a. diabetes , obesitas, reuma, eczeem, psoriasis 

2. Roken

Roken is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Het beschadigt de glycocalyx en de endotheelcellen, verhoogt de bloeddruk en vermindert de zuurstofafgifte aan de weefsels.

3. Ongezonde voeding

Een dieet dat rijk is aan bewerkte voedingsmiddelen, suikers en plantaardige vetten kan ontstekingen bevorderen. Voeding die rijk is aan eiwitten en verzadigde vetten kan daarentegen het risico verlagen.

4. Sedentair leven

Gebrek aan lichaamsbeweging is een belangrijke factor die bijdraagt aan overgewicht, hoge bloeddruk en een verhoogd bloedsuiker gehalte. Regelmatige fysieke activiteit helpt om het hart gezond te houden en het risico op hart- en vaatziekten te verlagen.

5. Stress

Chronische stress kan leiden tot een verhoogde hartslag , bloedsuiker en bloeddruk, wat op de lange termijn schadelijk kan zijn voor het hart. Het bevorderen van ontspanning en het hanteren van stress is essentieel voor een goede gezondheid. 

Nu je weet welke belangrijke functies cholesterol allemaal heeft in ons lichaam. Zal het je dan ook niet verbazen wanneer ik je vertel dat "hoog" cholesterol ervoor zorgt dat we langer leven. 

In de jaren zestig werd het Minnesota Coronary Experiment gelanceerd met de bedoeling het verband tussen hoog cholesterol en hartziekten te bewijzen. Het onderzoek omvatte duizenden deelnemers en leek veelbelovende inzichten te bieden. Echter, toen de resultaten in zicht kwamen, werd de financiering abrupt stopgezet en werden de bevindingen nooit gepubliceerd. Wat had het team ontdekt dat zo ingrijpend was dat men de conclusies liever voor zichzelf hield? De stilte rond het experiment liet meer vragen dan antwoorden achter.

 Pas in 2017 hebben Dr Ramsden en zijn team de data boven tafel gekregen. Wat was de conclusie? Bij iedere 30 mg/dl reductie in het serum cholesterol neemt de kans op sterfte met 22% toe. Bedenk hierbij ook dat de "normaal" waardes voor cholesterol toen hoger lagen dan vandaag de dag.   

Conclusie

Het idee dat  cholesterol de oorzaak is van hart- en vaatziekten is een te simplistische benadering van een complex probleem.  

Chronische ontsteking, een ongezonde voedingspatroon, en andere risicofactoren zoals diabetes en gebrek aan beweging zijn  belangrijk. 

Om hart- en vaatziekten te voorkomen, is het cruciaal om een gezonde levensstijl te hanteren: eet een keto/carnivoor dieet, blijf actief, vermijd roken, en beheer stress. Dit kan niet alleen helpen om je bloedsuikerspiegel op peil te houden en chronisch ontstekingen te verminderen maar ook je algehele gezondheid en welzijn te verbeteren.

Het is van belang dat we ons niet laten misleiden door simpele theorieën, maar dat we de complexiteit van onze gezondheid begrijpen. Laten we de focus verleggen van cholesterol naar een holistische benadering van gezondheid, waarin we de vele factoren die bijdragen aan hart- en vaatziekten in overweging nemen.